Inleiding


Phi (=x)

De gulden snede. Of de verdeling in uiterste en middelste reden, Divina Proportia, Phi, 1.61803399. Het is allemaal de aanduiding van iets speciaals. Alhoewel, hoe kan de verhouding van lijnstukken nu speciaal zijn?

Wanneer we kijken naar de toepassing, dan is die vindbaar in architectuur, schilderkunst, maar ook in de natuur. Alhoewel er dan natuurlijk geen sprake is van "toepassing". Populair gesteld, oogt het wel goed. Wanneer verder gezocht wordt op internet naar gezichten die voldoen aan de Divina Proportia, dan komt men mooie mensen tegen.

In de bovenstaande voorbeelden is de verdeling zichtbaar. In het Parthenon is links Phi aangeduid, dewelke spiegelbaar is. Maar ook binnen de rechthoeken is er weer sprak van de Gulden snede. Bij het Laatste avondmaal is Phi links en rechts aangeduid. Maar ook verticaal. En dan ontstaat een raster waarbij met de kruispunten 4 sterke punten worden aangeduid.


Sterke punten
Bron: http://www.aquaclopedie.nl

De term "sterk punt" is voor ons aquarianen (maar ook fotografen) van belang. Dat zijn de punten waar blikvangers geplaatst kunnen worden. Dat maakt een compositie sterk. In het voorbeeld hiernaast zijn er twee punten gebruikt. Een maïsplant links en rechts een vliegtuig.

Twee punten, want men hoeft (mag) ze niet allemaal gebruiken. Overdaad schaadt. Voor ons aquarianen betekent dit dat we dit raster op onze voorruit kunnen "plakken". En daarmee kunnen bekijken of er blikvangers staan op die plekken waarmee een compositie prettig wordt om naar te kijken.

Alhoewel dat toch niet helemaal correct is. Een schilder of fotograaf werkt niet drie dimensionaal. Wij wel. Ook op de bodem, dienen we een dergelijk raster te zetten. Feitelijk zijn er dan 8 sterke punten waarmee is te spelen. Zet iets (plant, hout, steen, doorkijk) op een sterk punt linksachter en rechtsvoor, waarbij dan er weer de keuze is, het onderste of het bovenste punt te gebruiken.

Hoe te berekenen?

De vraag is dan wel hoe bereken je een dergelijk raster. Wanneer het perfect moet, dan is de formule als volgt. Het totaal van een lijn is 2.61803399 (Phi + 1). Wanneer de verticale lijn links en rechts moet worden berekend, betekent dat (afgerond) bij een aquarium van 1.60 meter voorruit dat 160 gedeeld wordt door 2.618, oftewel:

De linker en rechter verticale lijn staan dus op ongeveer 61 cm vanaf de zijkant (en dus 99 cm van de andere kant). Men dient deze berekening te herhalen voor de horizontale lijnen met de hoogte.


Ik ooit dus wel.


Bron: Creativity
in photography

De meeste aquarianen doen dit niet. Zij verdelen de bak in 2/3 en 1/3. De lijn links komt dan op 53 cm te staan. Dat scheelt toch wel veel. Het is dan ook niet gek dat tijdens keuringen er wel discussie plaatsheeft tussen een deelnemer en een keurmeester. Die laatste wil een blikvanger 10 cm naar links of rechts. De deelnemer niet. Logisch want wie gaat nu deze formule hanteren op een calculator en vervolgens met een liniaal en schilderstape aan de slag? Schilderstape want een permanente marker is niet handig! Niemand toch?

Toch hebben keurmeesters zeker een punt als ze vertellen dat je bij de opbouw van de compositie begint op een sterk punt en daar je compositie omheen bouwt. Dus wanneer een aquarium weer eens heringericht wordt: alle planten eruit, de sterke punten bepalen, op een sterk punt iets plaatsen en daarom heen gaan planten. Dat is de basis voor succes. Maar geen garantie.

Want er is meer dan sterke punten alleen. In onze cultuur zijn we gewend om van links naar rechts te werken, lezen, kijken. In het voorbeeld rechts zullen we allemaal de bovenste compositie prettiger ervaren dan de onderste. M.a.w. de opbouw zal van links naar rechts moeten in ons gebied. Waarbij de foto gelijk aangeeft dat een sterk punt ondersteund kan worden door straatjes die weglopen in een zwart gat. Dus een stukje van de achterwand tonen. De manier om dieptewerking te verkrijgen.

Kan het makkelijker?


Tool van Riba

Altijd moet alles makkelijker. Maar kan het ook? In dit geval wel. Met een digitale foto en Riba's aquazone. Op die site vind men een tool waarmee men automatisch in een foto het raster kan laten zetten. Mits men de foto goed uitsnijdt. Want het gaat om het aquarium en niet om de kast of omgeving. De tool is niet in staat om te bedenken wat niet meetelt.

Naast de instelling voor de Gulden snede, kan het hulpmiddel ook een foto verdelen in derdes. Het is afhankelijk van wat de aquariaan wil. Toch is die instelling niet echt raadzaam.

Zelf gebruik ik de tool graag om af en toe te controleren of ik nog steeds goed zit. Ik denk namelijk nu wel te weten waar de denkbeeldige lijnen lopen, maar af en toe een foto maken en deze voorzien van een raster is weinig werk en levert veel op. Er is geen liniaal meer nodig. Gewoon een visuele controle. Mits de foto maar recht is en alleen het glas bevat. Anders ontstaan er toch verschillen. Waarbij het dan wel weer twijfelachtig is of twee cm verschil veel uitmaakt.


Resultaat zonder uitsnijden

Resultaat met uitsnijden (niet helemaal correct)

Wanneer we enige foto's van onze site plukken en aan het tool geven, zien we de resultaten als in de tabel hieronder. Een klik op een foto zal de foto groter in een venster tonen.

De eerste rij toont overigens tweemaal hetzelfde aquarium van Hans Visser. Waarom? De foto links is met de instelling voor de Gulden snede. De foto rechts is met instelling "derdes". Het verschil is groot.


Instelling op Phi (prima sterk punt)

Instelling op verdelen derdes

En misschien is het wel aardig om af te sluiten met de A1 landskampioenen uit 2008 en 2010. De foto's komen van de CBKM-site.

Bronnen

Voor deze tekst heb ik naast Riba's aquazone de volgende sites geraadpleegd: