Kikkers in ons koude kikkerland

©2012 M. v.d. Heijden

Zoals altijd, als we een wandeling maken in de prachtige Krimpenerwaard, dan wordt elke sloot, plas en meertje grondig geïnspecteerd op alles wat er groeit en bloeit. Er omheen en ook wat er op leeft (bijv. de libellen) maar natuurlijk vooral wat er leeft in het water.

Naast de visjes zijn natuurlijk de kikkers altijd een enig gezicht om naar te kijken. Zo liepen we vorig jaar eind september ons rondje bij de Berkenwoudse Driehoek en stonden stil bij een plasje van amper 2 m2 groot, gevuld met behoorlijk zwart drabwater waarin heel wat beweging zichtbaar was. Na wat moeite konden we er één bemachtigen en het bleek om grote, bleekbruine, dikkoppen te gaan van de groene kikker (Rana esculenta).

Rana esculenta

Rana ridibunda

Rana lessonae

Rana esculenta

Rana temporaria

Dit is een hybride soort die is ontstaan uit de “echte” soorten Rana ridibunda en Rana lessonae.

Na wat opzoekwerk kwamen we erachter dat deze soort tot de late leggers behoort, wat dit mysterie weliswaar iets verklaarde. Zeker als er een laat intredende lente is geweest, durven ze te paren tot in augustus. Maar men mag aannemen dat geen van deze larven het genoegen van de volwassenheid gegund zou worden. De plas was in een verregaande fase van uitdroging en dit zou de dieren allicht tot laatste rustplaats dienen als we niet zouden ingrijpen.

Natrix natrix
Bufo bufo

De volgende dag gingen we terug, gewapend met emmer en schepnetjes, om het merendeel te verhuizen naar een vijver waarvan we wisten dat die in ieder geval niet droog zou vallen. Als we dit niet hadden gedaan waren ze zeker verdroogd of, en dat zou dan nog misschien beter zijn geweest, hadden ze gediend als voedsel voor bijvoorbeeld slangetjes die we ook in Nederland hebben, zoals de ringslang (Natrix natrix).

De meest voorkomende kikker in Nederland is toch nog de bruine kikker (Rana temporaria). En deze kikker staat juist bekend om zijn vroege leg.

Deze kikkers paren normaal zo rond maart tot begin mei, wat maakt dat we doorgaans in april en mei overal kikkervisjes kunnen vinden die eind juni tot in augustus, op het land komen. Vaak massaal en gelijklopend met de gewone pad (Bufo bufo).

De natuur is een wonderlijk iets. Zo is de levensloop van kikkers een vrij duidelijk gegeven: eitje, larfje, dikkopje, dikkopje met achterpoten, dikkopje met achter- en voorpoten en tenslotte kikker. Prachtig toch? En van alle tijden, getuige de onderstaande schoolplaat met als onderwerp de bruine kikker.